Obowiązująca od 2010 roku ustawa o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (ustawa szerokopasmowa) reguluje obowiązek zapewnienia przedsiębiorcom telekomunikacyjnym dostępu do nieruchomości – w szczególności do budynku, w celu zapewnienia telekomunikacji.
Zakres obowiązku dostępu jest bardzo szeroki i obejmuje m.in. możliwość wykorzystania istniejącego przyłącza lub instalacji telekomunikacyjnej, jeżeli powielenie takiej infrastruktury byłoby ekonomicznie nieopłacalne lub technicznie niemożliwe oraz możliwość wykonania instalacji telekomunikacyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w przepisach. W przypadku już wybudowanych sieci – dysponent musi umożliwić również utrzymywanie, eksploatację, przebudowę lub remont przyłącza telekomunikacyjnego. Warto się zastanowić, jakie działania można podjąć, aby ten szeroki zakres praw nie prowadził do trudności w bieżącym administrowaniu nieruchomością, a wykonywanie obowiązków minimalizowało ingerencję przedsiębiorców telekomunikacyjnych w nieruchomość.
W jaki sposób można uprościć współpracę z operatorami telekomunikacyjnymi?
Praktyczna realizacja obowiązków zapewnienia dostępu na rzecz przedsiębiorców telekomunikacyjnych przewidzianych przez ustawodawcę w art. 30 ustawy szerokopasmowej może wymagać znacznego zaangażowania właściciela (użytkownika wieczystego, zarządcy), zaczynając od negocjacji umów z przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi żądającymi dostępu (negocjacje, ewentualnie postępowania przed Prezesem UKE) aż po egzekwowanie ich wykonania (np. porządku w budynku po wykonanych pracach). Kilku przedsiębiorców może ingerować w budynek, przeprowadzając uciążliwe dla mieszkańców oraz administracji prace w zakresie instalacji infrastruktury, jak również, w skrajnych przypadkach, niekorzystnie wpływając na estetykę budynków. Rozwiązaniem może być współpraca z operatorem telekomunikacyjnym zapewniającym innym operatorom otwarty dostęp do swojej sieci.
Również mieszkańcy mogą chcieć korzystać z usług różnych dostawców, a nie wyłącznie detalicznych operatorów obecnych ze swoimi sieciami w budynku. Instalacja operatora detalicznego ogranicza abonentom wybór usług tylko do tych dostawców. Inaczej w przypadku operatorów hurtowych – w sieciach hurtowych każdy dostawca detalicznych usług telekomunikacyjnych może je świadczyć. Co więcej – realizacja przez kilku przedsiębiorców telekomunikacyjnych uprawnienia z art. 30 ustawy szerokopasmowej nader często prowadzi do konieczności przygotowania kilku przyłączy do lokalu w budynku (z różnych powodów, głównie technologicznych).
Dlaczego warto zainteresować się instalacją otwartych sieci hurtowych w budynkach?
W ostatnich latach popularność zyskują tzw. telekomunikacyjni operatorzy hurtowi zapewniający otwarty dostęp dla dostawców usług detalicznych w swoich sieciach. Oznacza to, że korzystając z jednej infrastruktury, użytkownik może skorzystać z ofert wielu różnych dostawców usług, przygotowujących oferty z uwzględnieniem różnych modeli biznesowych. Oferty mogą różnić się nie tylko cenami za świadczone usługi, ale też np. dostępnością usług dodatkowych over-the-top w ramach abonamentu (takich jak np. serwisy streamingowe), czy jakością obsługi użytkownika.
Istotą funkcjonowania otwartych sieci hurtowych jest, z jednej strony, częsty brak świadczenia usług detalicznych przez tych operatorów (operatorzy hurtowi nie oferują usług użytkownikom indywidualnym), a z drugiej – zapewnienie dostępu każdemu chętnemu dostawcy usług detalicznych. Współpraca pomiędzy operatorem usług hurtowych a dostawcą usług detalicznych jest gwarantowana, gdyż bez niej wybudowane sieci hurtowe pozostaną niewykorzystane, nie generując przychodów operatorom hurtowym.
Wyżej opisany model często nazywany jest multi-światłowodem, co oznacza dostarczenie do budynku światłowodu hurtowego operatora telekomunikacyjnego i korzystanie z usług wielu dostawców. Model ten przekłada się na korzyści dla użytkownika: może wybierać z niemal nieograniczonej liczby ofert dostawców.
Właściciele nieruchomości również mogą skorzystać ze współpracy z operatorem hurtowym. Instalacja w budynku nowoczesnej sieci telekomunikacyjnej, otwartej na usługi dostawców usług detalicznych, jest mocną przesłanką powodującą, że w ogóle nie ma potrzeby udostępnienia nieruchomości innym przedsiębiorcom telekomunikacyjnym. Operatorzy hurtowi przygotowują sieć, bezpośrednio podłączając poszczególne lokale. Dzięki takiemu podejściu nie ma potrzeby dodatkowych prac w przyszłości związanych z infrastrukturą telekomunikacyjną, gdyż zapewniona zostaje telekomunikacja dla wszystkich użytkowników w budynku.
Współpraca właściciela nieruchomości (użytkownika wieczystego, zarządcy) z operatorem otwartych sieci hurtowych doprowadzi do uporządkowania kwestii formalnych po stronie właściciela nieruchomości. Dzięki współpracy z operatorem otwartych sieci hurtowych, mimo możliwości korzystania przez abonentów z wielu różnych dostawców usług detalicznych, ograniczona zostaje liczba operatorów instalujących sieci w budynku. Operator hurtowy dostarcza usługi na jednej sieci, a nie w kilku pokrywających się okablowaniach. Nie ma wątpliwości, kto jest właścicielem infrastruktury telekomunikacyjnej oraz np. kto powinien naprawiać ewentualne usterki.
Korzyści użytkowników z funkcjonowania otwartych sieci hurtowych w budynkach
Jak już wyżej wspomniano, nie tylko właściciele nieruchomości odnoszą korzyści ze współpracy z telekomunikacyjnymi operatorami hurtowymi. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej w najnowszym Raporcie o stanie rynku telekomunikacyjnego w 2022 r. pisze: „Z największymi operatorami hurtowymi w Polsce współpracują nie tylko wszyscy ogólnopolscy, ale też wielu lokalnych i regionalnych dostawców detalicznej usługi stacjonarnego dostępu do internetu”.
Instalacja w budynku otwartych sieci hurtowych powoduje, że ewentualna zmiana dostawcy usług przez abonenta jest również zdecydowanie szybsza. W przypadku korzystania przez abonenta z usług detalicznych świadczonych w sieciach hurtowych zmiana dostawcy usług jest bezproblemowa, często trwa dosłownie godziny, a klient nie musi ponosić dodatkowych kosztów związanych z instalacją nowej infrastruktury.
Kończąc, warto zwrócić uwagę na ekologiczne aspekty współpracy właścicieli (użytkowników wieczystych, zarządców) nieruchomości z operatorami telekomunikacyjnych otwartych sieci hurtowych. Budowa jednej hurtowej sieci telekomunikacyjnej, w której usługi są świadczone abonentom przez wielu różnych dostawców usług detalicznych, wymaga mniejszych nakładów prac przez budującego oraz właścicieli nieruchomości, a także mniejszej ilości zużytych materiałów (np. kabli). Jedna sieć hurtowa jest również bardziej ekologiczna. Nie wchodząc w szczegóły, warto pamiętać o dwóch aspektach związanych z ochroną środowiska. Po pierwsze – kabel światłowodowy ma większą trwałość niż kable miedziane, zatem rzadziej wymaga modernizacji i wymiany, a po drugie – infrastruktura światłowodowa zużywa znacznie mniej energii niż infrastruktura oparta na starszych technologiach.
Obowiązki właścicieli (użytkowników wieczystych, zarządców) nieruchomości mogą być ograniczane przez ich aktywną postawę. Rozwiązaniem jest podjęcie współpracy z dostawcą hurtowych usług światłowodowych. Współpraca z operatorem hurtowym umożliwia abonentom korzystanie z usług wielu różnych dostawców. Co więcej – ogranicza zaangażowanie właściciela nieruchomości w obowiązkową współpracę z licznymi przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi w zakresie budowy przyłącza telekomunikacyjnego lub wykonania instalacji telekomunikacyjnej budynku.
