Bezpieczeństwo podczas wykonywania robót remontowych i modernizacyjnych budynku wspólnoty mieszkaniowej

Roboty budowlane przeprowadzane w budynku mieszkalnym wielorodzinnym wspólnoty mieszkaniowej mogą mieć charakter modernizacyjny, gdy członkowie wspólnoty mieszkaniowej uznają, że należy podnieść komfort eksploatacyjny obiektu. Należy podkreślić, że większość wykonywanych robót naprawczych i remontowych jest odformalizowana, czyli nie będzie wymagała od inwestora dysponowania decyzją pozwolenia na budowę ani dokonania zgłoszenia. Natomiast w przypadku inwestycji poprawiających komfort użytkowania budynku (np. polegających na termomodernizacji) czy też w sytuacjach bardziej skomplikowanych remontów głównych, dopełnienie pewnych procedur administracyjnych będzie koniecznością. Przykładami mogą być remont polegający na wymianie stropu w budynku wielorodzinnym, który będzie wymagał dokonania zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej, czy też ocieplenie budynku wysokiego, gdzie taka inwestycja będzie wymagała od inwestora uzyskania decyzji pozwolenia na budowę, a w kolejnym etapie realizacji zamierzenia – ustanowienia kierownika budowy. W budynkach wspólnot mieszkaniowych najczęściej przeprowadzanymi poważniejszymi przedsięwzięciami budowlanymi w zakresie istniejącej bryły obiektu będą:

• remonty w zakresie napraw stropów, konstrukcji dachowych i ścian zewnętrznych oraz wewnętrznych,
• odtwarzanie tynków wewnętrznych i zewnętrznych oraz powłok malarskich,
• termomodernizacje,
• osuszanie piwnic i przyziemia wraz z naprawą lub odtworzenie izolacji przeciwwodnej,
• wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, balustrad i podjazdów stalowych itp.

Mogą mieć również miejsce inwestycje polegające na rozbudowie lub nadbudowie budynku. Każde tego rodzaju roboty budowlane będą wymagały uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę.

Jednakże bez względu na to, jakie przedsięwzięcie budowlane będzie realizowane, obowiązkiem podmiotu odpowiedzialnego za obiekt budowlany jest koordynowanie działań wykonawcy oraz zapewnienie odpowiednich warunków pracy osobom, które będą wykonywały roboty budowlane w ramach remontu, naprawy czy modernizacji lub innej inwestycji budowlanej związanej z budynkiem. Stanowi o tym dyspozycja art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j.: Dz. U. z 2020 r., poz. 1333), który mówi, że „obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania […] budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając […] warunki bezpieczeństwa i higieny pracy”. Wytyczne dotyczące bezpieczeństwa prowadzenia robót budowlanych przy uwzględnieniu charakteru i stopnia zagrożenia wypadkiem w pracy, zostały ujęte w odrębnych przepisach szczególnych.

W rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. z 2003 r. Nr 47, poz. 401) w § 4 ust. 1 i 2 zostały sformułowane podstawowe zasady ogólne prowadzenia robót budowlanych:

1. Uczestnicy procesu budowlanego współdziałają ze sobą w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w procesie przygotowania i realizacji budowy.
2. Stosowanie niezbędnych środków ochrony indywidualnej obowiązuje wszystkie osoby przebywające na terenie budowy.

Natomiast o tym, które osoby będą uczestnikami samego procesu budowlanego mówi art. 17 ustawy Prawo budowlane. Wytyczne powyższej regulacji wskazują:

• inwestora,
• inspektora nadzoru inwestorskiego,
• projektanta,
• kierownika budowy lub kierownika robót

Kolejne przepisy Ustawy Prawo budowlane doprecyzowują obowiązki poszczególnych uczestników procesu także pod kątem bezpieczeństwa prowadzenia robót budowlanych. W art. 18 ust. 1 ustawy określone zostało, że do obowiązków inwestora należy zorganizowanie procesu budowy, z uwzględnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Oznacza to, iż w pierwszej kolejności inwestor jest odpowiedzialny za właściwe i zgodne z obowiązującym prawem zorganizowanie miejsca i warunków pracy dla wykonawcy robót budowlanych. W tym celu powinien on powołać kierownika budowy, zapewnić sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie oraz zgodnie z powyższymi regulacjami wykonać i odebrać roboty budowlane. Dalej w art. 21a na kierownika budowy nałożono obowiązek sporządzenia planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, przy uwzględnieniu specyfiki obiektu budowlanego i warunków prowadzenia robót budowlanych. W powyższym planie powinno się wskazać zasady bezpiecznego prowadzenia rodzajów robót budowlanych:

• których charakter, organ...