Roboty budowlane termomodernizacyjne na budynku a ochrona gatunkowa zwierząt – odpowiedzialność inwestora

W okresie wiosennym przypada okres lęgowy wielu gatunków ptaków gniazdujących na gzymsach czy w stropodachach budynków, a w szczelinach dylatacyjnych mogą zamieszkiwać nietoperze. Takie okoliczności będą determinowały konieczność zbadania możliwości przeprowadzenia zamierzenia budowlanego w zgodzie z przepisami dotyczącymi ochrony gatunkowej zwierząt. Roboty budowlane mogą przyczynić się do zniszczenia gniazd, śmierci piskląt czy nietoperzy. Takie działania są niedopuszczalne w świetle obowiązującego prawa. Oznacza to, że pominięcie analizy możliwości przeprowadzenia robót budowlanych zgodnie z regulacjami związanymi z ochroną zwierząt, może mieć bardzo przykre konsekwencje dla podmiotu realizującego inwestycję budowlaną. Inwestycja może nie zostać do końca zrealizowana, a inwestor będzie ponosił odpowiedzialność karną za swoje działania.
 

W związku z tym, że naruszenia w zakresie ochrony gatunkowej zwierząt są powszechne, a podmioty odpowiedzialne za budynki bardzo często dysponują bardzo niepełną wiedzą w tym obszarze, omówienie problematyki prowadzenia robót budowlanych elewacyjnych w kontekście ochrony przyrody może być przydatne każdemu potencjalnemu inwestorowi.

Gatunki ptaków i nietoperzy, jakie mogą zamieszkiwać w budynkach przeznaczonych do termomodernizacji

Budynki są wznoszone dla zaspokojenia potrzeb społeczeństwa. Jak nietrudno się domyślić, ludzie nie będą jedynymi istotami żyjącymi, które korzystają z budynków. Jako coś oczywistego przyjmuje się, że wraz z człowiekiem w obiektach budowlanych przebywają zwierzęta udomowione i gospodarskie. Ze strychów, gzymsów czy szczelin dylatacyjnych często jednak korzystają zwierzęta dziko żyjące, takie jak ptaki czy nietoperze. Na stronie internetowej Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (www.gdos.gov.pl) 
zamieszczone zostały informacje dotyczące gatunków zwierząt, które mogą zamieszkiwać w budynkach. ­Wymienione zostały:

• Gatunki ptaków najczęściej gniazdujące na i w budynkach:
  –    jaskółka oknówka – podobnej wielkości do wróbla, ma czarny wierzch ciała i biały kuper, posiada czarny rozwidlony ogon, często przebywa w pobliżu siedzib ludzkich, zamieszkuje w kulistych gniazdach z błota oraz gliny, które przyczepia do sufitu lub ściany budynku, pod okapami w pobliżu okien (lęgi: kwiecień/maj–sierpień),
  –    jerzyk – podobny do jaskółki, jednak jest większy i cięższy, posiada wąskie, długie skrzydła i krótki rozwidlony ogon, upierzenie ma koloru czarnego, z wyjątkiem jaśniejszego podbródka, jest ptakiem wędrownym, powszechnie występującym w miastach, gnieździ się w szczelinach budynków na większych wysokościach (lęgi: maj–sierpień),
  –    wróbel zwyczajny – osiadły w bezpośrednim sąsiedztwie ludzi, wije gniazda w szczelinach budynków, pod dachami, w pnączach dzikiego wina na ścianach budynków, ptak o krępej sylwetce, z dużą głową i silnym dziobem, samiczki tego gatunku są całe szarobrązowe z jasną brwią, samce natomiast mają głowę z wierzchu szarą, z tyłu kasztanową, wierzch ciała niejednolity – kasztanowaty i szaro czerniawy, brzuch popielaty, (obecność: cały rok, lęgi: marzec–sierpień),
  –    wróbel mazurek – mniejszy od wróbla zwyczajnego, samce i samice wyglądają podobnie, tj. czarna plamka na białym policzku oraz czekoladowa czapeczka, brązowy grzbiet z czarnym kreskowaniem, natomiast spód jego ciała jest szarawy, na podbródku ma krótki czarny śliniak, wzdłuż głowy białą wąską półobrożę, a na skrzydłach biały pas, jest ptakiem osiadłym w pobliżu siedzib ludzi, parków, ogrodów i terenów rolniczych, gniazduje m.in. w szczelinach budynków (obecność: cały rok, lęgi: marzec–sierpień),
  –    pustułka – mały sokół wielkością podobny do kawki, samice są ciemniejsze od samców, ptaki te posiadają długie skrzydła i ogon oraz smukłe ciało, nie są gatunkiem wędrownym, w miastach tworzą gniazda na wieżach kościołów i szczytach budynków (obecność: cały rok, lęgi: marzec/kwiecień–lipiec),
  –    kawka – niewielkie krukowate o czarnym upierzeniu, jest ptakiem stadnym, występującym w większości miast, gniazduje w niszach budynków, na wierzchołkach starych wież i kominów (obecność: cały rok, lęgi: marzec/kwiecień–czerwiec),
  –    gołąb miejski – jest ptakiem powszechnie występującym, o ciemnej głowie, a tułowiu i skrzydłach w kolorze szarym, należy do gatunków osiadłych, zamieszkuje w starych kamienicach, na strychach i wieżach kościelnych, dworcach, a także w otworach wentylacyjnych (obecność i lęgi: cały rok).
   
• Nietoperze w budynkach – kolonie rozrodcze:
  –    mroczek późny – jeden z największych nietoperzy występujących na terenie Polski, posiada dosyć długie uszy, ciemną sierść, która z wierzchu jest brązowo-kasztanowata lub kawowa z jaśniejszymi końcami włosów, od spodu jaśniejsza, szarawa, można go spotkać w pobliżu miejsc zamieszkałych przez ludzi, latem znajduje kryjówki przede wszyst...