Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego – charakterystyka

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jako ograniczone prawo rzeczowe

Stosownie do art. 244 §1 k.c.2 ustawodawca zaliczył – obok użytkowania, służebności, hipoteki oraz zastawu – spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu do ograniczonych praw rzeczowych (a więc praw na rzeczy cudzej). Na gruncie obowiązujących przepisów mamy więc do czynienia z jednym, ogólnym prawem rzeczowym ograniczonym, oznaczonym jako „spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu”. Przedmiotem tego prawa – zastępującego jednocześnie dawne własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego i spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego – może być tak lokal mieszkalny, jak i lokal o innym przeznaczeniu. Jednocześnie, w odniesieniu zarówno do tego prawa, jak i hipoteki, wskazano, iż szczegółowe regulacje dotyczące tego prawa zawierają przepisy odrębne. W stosunku do spółdzielczego prawa własnościowego są to przede wszystkim przepisy u.s.m. i Prawa spółdzielczego.

Na marginesie przypomnieć należy, iż przepisy u.s.m. w ich pierwotnym brzmieniu nie przewidywały dopuszczalności ustanawiania w ogóle tzw. spółdzielczych ograniczonych praw rzeczowych. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu zostało wprowadzone w art. 171 i nast. u.s.m. dopiero na skutek wejścia w życie ustawy z dnia 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw3. Jednocześnie, na podstawie ustawy z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw4, aktualnie niedopuszczalne jest już ustanawianie tego typu praw. W dalszym ciągu możliwe jest jednak – w pewnych przypadkach – przekształcenie prawa lokatorskiego we własnościowe. Powyżej powołana nowelizacja nie zniosła oczywiście spółdzielczych praw własnościowych powstałych wcześniej, dopuszczając jednocześnie – w dość szerokim zakresie – możliwość ich przekształcenia w prawo odrębnej własności lokalu.
 

Odnośnie do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu jako ograniczonego prawa rzeczowego w doktrynie podkreśla się przy tym, iż jest to przede wszystkim prawo zbywalne, podlegające dziedziczeniu i egzekucji5. Treścią powyższego prawa jest używanie lokalu mieszkalnego albo lokalu o innym przeznacz...