Kary umowne

Kara umowna jest ustalonym z góry pieniężnym świadczeniem dłużnika płatnym w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego, co wynika z art. 483 § 1 k.c. Zastrzeżenie kary ułatwia wierzycielowi dochodzenie odszkodowania, bo nie musi on udowadniać szkody ani jej wysokości. Co do zasady, zastrzeganie kar umownych nie jest obowiązkowe i zależy od woli stron, stąd zastrzeżenie kary umownej wymaga akceptacji przez obie strony umowy. Karę umowną ustanawia się bowiem w drodze dwustronnej czynności prawnej.
 

Kara umowna a świadczenie pieniężne

Treść art. 483 § 1 k.c. ogranicza zastosowanie kary umownej tylko do przypadku niewykonania zobowiązania niepieniężnego, czyli takiego, którego przedmiotem od chwili jego powstania nie jest suma pieniężna. Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2009 r. (sygn. akt: II CNP 16/2009) rozwiązanie to ma na celu zapobieganie obchodzenia, poprzez zastrzeganie kary umownej przy zobowiązaniach pieniężnych, zakazu ustalania odsetek powyżej poziomu tzw. odsetek maksymalnych. W tym miejscu należy również wspomnieć o uchwale Sądu Najwyższego z 20 listopada 2019 r. (sygn. akt: III CZP 3/19), która ma duże znaczenie dla umów budowlanych i kar w nich zastrzeganych. Zgodnie z uchwałą – nie jest dopuszczalne zastrzeżenie kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy z powodu niewykonania zobowiązania o charakterze pieniężnym. Stan faktyczny w tej sprawie wyglądał następująco. Wiążąca strony umowa o roboty budowlane przewidywała, że wykonawca może odstąpić od umowy, jeżeli zamawiający opóźnia się z płatnościami za faktury co najmniej 14 dni i mimo wezwania nie ureguluje ich. Ponadto...