Koszty uzyskania przychodu przy odpisaniu należności nieściągalnych

W swoim orzeczeniu z 10 marca 2020 r. (sygn. akt: II FSK 830/18) NSA orzekł, iż w przypadku wierzytelności, która uprzednio została rozpoznana jako przychód należny, kosztem uzyskania jest pełna wartość tej wierzytelności, a więc nominalna kwota brutto obejmująca podatek od towarów i usług. W sprawie chodziło o wykładnię przepisów ustawy CIT w wersji obowiązującej do 2018 r. NSA wskazał w orzeczeniu, że mając na uwadze zasady wykładni systemowej wewnętrznej, pojęcia używane w jednym akcie normatywnym winny mieć nadane takie samo znaczenie, chyba że wyraźnie z treści tego aktu wynika co innego. Oznacza to, że na gruncie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy CIT należy przyjąć tożsame znaczenie pojęcia wierzytelności jak w art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy CIT, skoro z treści tych przepisów nie wynika, aby ustawodawca chciał dokonać rozróżnienia znaczenia tego pojęcia w każdym z nich. Na tle art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy CIT w orzecznictwie jednolicie przyjmuje się, iż wierzytelność zarachowana jako przychód należny obejmuje również należny podatek od towarów i usług, a podatnik ma prawo zaliczyć do podatkowych kosztów uzyskania przychodu nominalną wartość należności (uchwała NSA z 11 czerwca 2012 r., sygn. akt: I FPS 3/11). 

Przyjęcie stanowiska, że zarachowanie wierzytelności powinno dotyczyć tylko kwoty netto, prowadziłoby do wykreowania błędnej podstawy opodatkowania w podatku dochodowym. Podatnik ponosiłby bowiem ciężar ekonomiczny nieściągniętej wierzytelności, gdyż mimo nieotrzymania należności za sprzedany towar lub wykonaną usługę, musiałby ponieść ciężar ekonomiczny podatku VAT. Powyższe było oczywistym naruszeniem podstawowej zasady konstrukcyjnej podatku od towarów i usług – zasady neutralności tego podatku dla podatnika. Zasada ta znajduje także odzwierciedlenie w przepisach regulujących opodatkowanie podatkami dochodowymi, gdzie stanowiący element rachunku podatkowego, przychód należny nie obejmuje należnego podatku od towarów i usług. Przyjąć zatem należy, że generalnie podatnik dokonujący czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług otrzymuje kwotę...