Zarządco, wspólnoto – to nie jest drobnostka. To realne ryzyko finansowe i prawne.
Zarządcy budynków i spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe w całej Polsce stoją właśnie u progu istotnego obowiązku, który – jeśli zostanie zignorowany – może doprowadzić do lawiny problemów: rozliczeń opartych na nieważnych wodomierzach, które nie mają ważnej cechy legalizacyjnej. A to może doprowadzić do sporów z mieszkańcami i odpowiedzialności finansowej. Mowa o wodomierzach z cechą legalizacyjną M20, których okres ważności kończy się 1 grudnia 2025 roku.
Jeśli Twój budynek nadal korzysta z takich urządzeń, masz niecałe 2 miesiące, by działać.
Podstawa prawna – co naprawdę mówi rozporządzenie
Zgodnie z art. 8k ust.3 ustawy Prawo o miarach termin ważności oceny zgodności liczy się od pierwszego dnia grudnia roku, którego oznaczenie zostało naniesione na przyrządzie podczas dokonywania oceny zgodności.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 22 marca 2019 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych, termin zgłoszenia wodomierza po raz pierwszy do legalizacji ponownej po dokonaniu oceny zgodności wynosi 5 lat, zgodnie z lp. 12 w tabeli nr 2 w załączniku nr 5 do ww. rozporządzenia.
Ważność legalizacji ponownej potwierdzana jest nałożeniem cechy legalizacyjnej.
Następna legalizacja ponowna konieczna jest po 5 latach od daty nałożenia poprzedniej cechy legalizacyjnej, zgodnie z powyższym rozporządzeniem.
W praktyce oznacza to, że wodomierz z cechą M20 (czyli zalegalizowany w 2020 r.) traci ważność z dniem 1 grudnia 2025 r.
Po tej dacie urządzenie nie będzie legalnym przyrządem pomiarowymi w związku z tym nie będzie posiadać mocy prawnej do rozliczania zużycia wody!
Dlaczego to takie poważne?
Bo nielegalny wodomierz = nieważne rozliczenie.
A to może oznaczać:
- Mieszkańcy mają pełne prawo zakwestionować rozliczenie i odmówić zapłaty („rozliczenie oparte na nieważnym przyrządzie nie jest legalne).
- Wspólnota może być zmuszona do powtórzenia rozliczeń, a zarządca do tłumaczenia się z niedopełnienia obowiązków.
- W skrajnym przypadku może dojść do roszczeń finansowych wobec wspólnoty i jej zarządu.
Innymi słowy – jeśli 1 grudnia 2025 r. Twój budynek wciąż będzie korzystał z wodomierzy z cechą M20, to każde rozliczenie dokonane po tym terminie będzie możliwe do podważenia.
A mieszkańcy szybko zorientują się, że mają ku temu prawo.
To zarządca odpowiada za terminowość
Zgodnie z komunikatami Głównego Urzędu Miar (GUM), to właściciel instalacji lub zarządca budynku odpowiada za zapewnienie okresowej legalizacji przyrządów pomiarowych.
Brak aktualnej legalizacji może być potraktowany jako niedopełnienie obowiązków i narażać wspólnotę na straty finansowe.
To nie są kwestie teoretyczne – to realne ryzyko, które może uderzyć w każdą wspólnotę, jeśli temat zostanie odłożony „na potem”.
1 grudnia 2025 – data graniczna dla M20
Oznaczenie M20 na wodomierzu wskazuje, że ocena zgodności została przeprowadzona w 2020 r.
Z uwagi na to, że pięcioletni okres ważności liczony jest od grudnia 2020 r., wodomierz traci ważność
1 grudnia 2025 r.
To data, która powinna być „czerwoną lampką” dla każdej wspólnoty i zarządcy.
Zostało niestety już tylko nieco poniżej 2 miesięcy, ab zamówić nowe urządzenia oraz przeprowadzić wymianę wodomierzy.
Pierwsze kary już się pojawiły – warszawskie i poznańskie osiedla boleśnie przekonały się, czym grozi zwłoka
Choć wiele wspólnot i spółdzielni wciąż bagatelizuje temat, licząc, że „jeszcze jest czas”, rzeczywistość zaczyna brutalnie weryfikować takie podejście. W ostatnich miesiącach do opinii branżowej zaczęły docierać pierwsze sygnały o nałożonych karach za rozliczanie wody przy użyciu wodomierzy po upływie ważności legalizacji.
Jedna z dużych warszawskich spółdzielni mieszkaniowych, która — z braku decyzji o wymianie urządzeń z cechą M19 i M20 — została objęta kontrolą przez urząd miar.
W wyniku tej kontroli stwierdzono, że część wodomierzy w budynku wciąż była używana do rozliczeń, mimo iż ich legalizacja wygasła już kilka miesięcy wcześniej. Podobna sytuacja zdarzyła się w stolicy województwa wielkopolskiego.
Efekt? Nałożono karę finansową, a spółdzielnie musiały natychmiast rozpocząć proces wymiany kilkuset wodomierzy na własny koszt. Co gorsza, mieszkańcy zaczęli masowo składać reklamacje i wstrzymywać się z zapłatą za wodę, argumentując, że rozliczenia oparte na nieważnych urządzeniach są niewiarygodne i niezgodne z przepisami. Zaniedbanie terminów może kosztować znacznie więcej niż sama wymiana.
Jak komentują osoby z branży, to dopiero początek. Organy nadzoru metrologicznego w różnych częściach kraju zapowiadają wzmożone kontrole pod koniec 2025 roku, czyli w ostatnim okresie ważności wodomierzy z cechą M20.
Można się więc spodziewać, że podobnych przypadków będzie coraz więcej — zwłaszcza tam, gdzie zarządcy nie zareagują na czas.
Dlatego nie warto ryzykować. Lepiej już teraz rozpocząć wymianę, niż później tłumaczyć się z niedopełnienia obowiązku i mierzyć z niezadowoleniem mieszkańców.
Co dalej? EED wymusi technologię radiową
Warto dodać, że z perspektywy unijnej sytuacja również się zmienia.
Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej (EED) jasno wskazuje: od 2027 roku wszystkie wodomierze muszą umożliwiać zdalny odczyt.
Oznacza to, że tradycyjne wodomierze bez modułu radiowego przestają mieć sens ekonomiczny a przede wszystkim- prawny.
Wspólnota, która dziś wymienia wodomierze M20, powinna więc od razu postawić na modele radiowe lub zdalnego odczytu – to jedyne rozwiązanie, które:
- spełni wymogi EED,
- obniży koszty odczytów,
- zredukuje ryzyko błędów i sporów,
- jest najbardziej ekonomicznym podejściem, gdyż aktualnie wymiana wodomierzy na te bez modułu radiowego powoduje przymus ponownej wymiany do 2027 roku.
Nie czekaj do grudnia!
1 grudnia 2025 r. to nie tylko termin formalny – to data graniczna, po której tysiące wodomierzy w Polsce przestaną być legalne (przestaną być podstawą do rozliczeń) Nie odkładaj wymiany na później – rynek się zapełni – pod koniec 2025 r. producenci i instalatorzy mogą nie nadążać z realizacjami.
Postaw na zdalny odczyt – to inwestycja zgodna z prawem i przyszłością.
Nie ryzykuj sporów i kar – zaplanuj wymianę przed końcem legalizacji.
Bo w grudniu 2025 roku, kiedy mieszkańcy zapytają:
„Dlaczego nasze rozliczenia są oparte na nieważnych licznikach?”
– będzie już za późno na tłumaczenia.
A co, jeśli masz wodomierze z cechą M21?
Jeśli w Twoim budynku znajdują się wodomierze z cechą M21, możesz jeszcze spać spokojnie – ale tylko chwilowo. Ich legalizacja obowiązuje do 1 grudnia 2026 roku, co oznacza, że czas płynie szybciej, niż się wydaje.
To dobry moment, by zacząć działać z wyprzedzeniem:
- Zrób przegląd urządzeń, upewnij się, ile z nich ma cechę M21.
- Zacznij zbierać oferty od producentów i dostawców wodomierzy – im wcześniej, tym lepsze ceny i większa dostępność terminów.
- Rozważ przejście na wodomierze ze zdalnym odczytem, które spełnią wymagania Dyrektywy EED i zabezpieczą wspólnotę na lata.
Nie czekaj, aż na rynku zrobi się tłoczno – mądrzy zarządcy planują wymianę z wyprzedzeniem, zanim zrobią to wszyscy inni. Wymiana wodomierzy to nie tylko formalność — to zabezpieczenie przed kosztownymi konsekwencjami, utratą wiarygodności i problemami prawnymi.
