Zwolnienie z podatku CIT dla wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych – nowe korzystne rozstrzygnięcia

Zasoby mieszkaniowe

Jak wynika z treści tego przepisu, aby dochód spółdzielni korzystał ze zwolnienia przedmiotowego, muszą być spełnione dwa warunki, a mianowicie: dochody muszą być uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi i dochody te muszą być przeznaczone na utrzymanie tych zasobów mieszkaniowych. Podkreślenia wymaga fakt, że oba te warunki muszą być spełnione łącznie. Powyższe oznacza, że nie podlegają zwolnieniu dochody inne niż uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, niezależnie od ich przeznaczenia oraz dochody z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, w części nieprzeznaczonej na utrzymanie tych zasobów. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawierają definicji „gospodarki” i „zasobów mieszkaniowych”. Organy podatkowe uznają, że w tym zakresie należy zastosować wykładnię językową. 
 

Z definicji zawartej w Słowniku Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN) wynika, że pojęcie „gospodarki” nie ogranicza się tylko do zarządzania i dysponowania, ale obejmuje także całość mechanizmów i warunków działania podmiotów gospodarczych związanych z wytwarzaniem i podziałem dóbr i usług. „Zasób” to m.in. pewna nagromadzona ilość czegoś. Natomiast, pojęcie „mieszkanie” jest równoznaczne w swojej treści z pomieszczeniem, w którym się mieszka (vide: Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN). Tak więc przymiotnik „mieszkaniowy”, określa rzeczy związane z mieszkaniem. Uwzględniając zakres tak rozumianego pojęcia „gospodarka” oraz pojęcia „zasoby mieszkaniowe”, w interpretacjach przyjęło się twierdzenie, że przez gospodarkę zasobami mieszkaniowymi należy rozumieć całość działań mających na celu prawidłowe gospodarowanie substancją mieszkaniową znajdującą się w budynku mieszkalnym. Reasumując, przez pojęcie „zasoby mieszkaniowe” należy rozumieć:

• znajdujące się w budynku mieszkalnym lokale mieszkalne wraz z przynależnymi do nich pomieszczeniami, wyposażenie techniczne, takie jak np. dźwigi osobowe i towarowe, aparaty do wymiany ciepła, kotłownie i hydrofornie wbudowane, klatki schodowe, strychy, piwnice, komórki, garaże,
• pomieszczenia znajdujące się w budynku mieszkalnym lub poza nim, związane z administrowaniem i zapewnieniem bezawaryjnego funkcjonowania osiedlowych budynków mieszkalnych, tj.: budynki (pomieszczenia) administracji osiedlowej, kotłownie i hydrofornie wolnostojące, osiedlowe warsztaty (zakłady) konserwacyjno-remontowe,
• urządzenia i uzbrojenie terenów, na których znajdują się ww. budynki: zbiorniki – doły gnilne, szamba, rurociągi i przewody sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, gazowej i ciepłowniczej, sieci elektroenergetyczne i telefoniczne, budowle inżynieryjne (studnie itp.), budowle komunikacyjne (np. drogi osiedlowe, ulice, chodniki), inne budowle i urządzenia związane z ukształtowaniem i zagospodarowaniem terenu, mające wpływ na prawidłowe funkcjonowanie osiedlowych budynków mieszkalnych (np. latarnie oświetleniowe, ogrodzenia),
• grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów, na których posadowione są budynki mieszkalne (lub inne urządzenia zapewniające ich funkcjonowanie).

Należy w tym miejscu podnieść, że powyższe zdefiniowanie zasobów mieszkaniowych przedstawione zostało w interpretacji ogólnej Ministra Finansów z 5 marca 2008 r. nr DD6/8213/11/KWW/07/MB7/82.

Wyliczone wyżej obiekty służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych i utrzymaniu zasobów mieszkaniowych. Związane z wyżej wymienionymi budowlami (pomieszczeniami), obiektami i urządzeniami opłaty (zaliczki) oraz sfinansowane z nich koszty, stanowią przychody i koszty gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Stanowią one jednocześnie przychody i koszty podatkowe w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 1 oraz art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., z uwzględnieniem art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p. Dochód powstały z tego tytułu, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p., wolny będzie od podatku dochodowego, o ile zostanie przeznaczony i wydatkowany na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych.

Ostatnio ukazały się dwa korzystne dla spółdzielni rozstrzygnięcia w zakresie opodatkowania podatkiem CIT. Pierwsze to interpretacja indywidualna Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, a drugie jest zawarte w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego. Poniżej przedstawiamy ich treść.

Zwolnienie z opodatkowania dochodów spółdzielni mieszkaniowej uzyskanych od osób posiadających lokale mieszkalne w zasobach spółdzielni, nieposiadających członkostwa w spółdzielni

Zwolnienie dla spółdzielni w niezmienionym brzmieniu obowiązuje od 2007 r. Zapoznając się z interpretacjami podatkowymi, szczególnie zaskakiwało podejście Ministra Finansów (MF) do zwolnienia z podatku CIT tych przychodów, które pochodzą od osób niebędących członkami spółdzielni. Przez lata kwestia ta nie budziła wątpliwości i powszechnie przyjmowało się, że przychody od nie-członków mieszczą się w kategorii gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Jednakże począwszy od 2015–2016 roku można było zauważyć zmianę podejścia MF do tej kwestii. Jak wynikało z interpretacji – takie przychody nie mogły być zaliczane do gospodarki zasobami mieszkaniowymi.
Takie stanowisko – moim zdaniem – od początku nie miało podstaw. W numerze 4/2019 pisałem m.in., że podział mieszkańców na członków spółdzielni i osoby niebędące członkami jest sztuczny i nie znajduje żadnego umocowania w przepisach prawa podatkowego. Przepis art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p. nie rozróżnia osób, które są członkami...