Zakres podmiotowy stosowania ustawy o rachunkowości
Do stosowania ustawy o rachunkowości (dalej UoR), a tym samym do wdrożenia polityki rachunkowości (dalej PR) zobowiązane są bezsprzecznie spółdzielnie mieszkaniowe. Mieszczą się one bowiem w katalogu osób prawnych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 UoR.
Natomiast wspólnoty mieszkaniowe nie są ustawowo zobligowane do stosowanie UoR. Zgodnie bowiem z art. 29 ustawy o własności lokali, zarząd lub zarządca jest obowiązany prowadzić dla każdej nieruchomości wspólnej, określoną przez wspólnotę mieszkaniową, ewidencję pozaksięgową kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz zaliczek uiszczanych na pokrycie tych kosztów, a także rozliczeń z innych tytułów na rzecz nieruchomości wspólnej.
POLECAMY
Stąd też każda wspólnota powinna sama określić zasady oraz sposób prowadzenia tej ewidencji w stosownej uchwale właścicieli.
Również Ministerstwo Finansów prezentuje tożsamy pogląd, wskazując, że ewidencja, o której mowa w art. 29 ustawy o własności lokali, ma charakter ewidencji pozaksięgowej – z punktu widzenia prawa bilansowego – nie mają tu zastosowania zarówno przepisy UoR, jak i rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy. Niemniej jednak biorąc pod uwagę, że UoR nie zabrania prowadzenia ksiąg rachunkowych, a ustawa o własności lokali nie zawiera zakazu prowadzenia ewidencji księgowej, to w przypadku podjęcia decyzji o prowadzeniu przez wspólnotę mieszkaniową ksiąg rachunkowych i sporządzaniu sprawozdań finansowych zgodnie z ustawą o rachunkowości, wspólnota ta może zastosować uproszczenia przewidziane w tej ustawie dla jednostek mikro.
Uwaga!
Podstawę prawną polityki rachunkowości stanowi art. 3 ust. 1 pkt 11 UoR, który określa ją jako wybrane i stosowane przez jednostkę rozwiązania dopuszczone ustawą, w tym także określone w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości (dalej MSR), zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych.
Pomimo tego, w orzecznictwie części sądów jest prezentowany pogląd, że wspólnota ma obowiązek stosowania UoR (np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 23 maja 2014 r., sygn. akt: I ACa 1732/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 8 lutego 2013 r., sygn. akt: V ACa 533/12, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 28 stycznia 2009 r., II FSK 1508/07). Jak uzasadniają sądy, obowiązki nałożone UoR istnieją niezależnie od wprowadzonego w art. 29 ustawy o własności lokali obowiązku prowadzenia przez zarząd ewidencji pozaksięgowej kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz zaliczek uiszczanych na pokrycie tych kosztów, a także rozliczeń z innych tytułów.
Podstawy prawne polityki rachunkowości
Podstawę prawną polityki rachunkowości stanowi art. 3 ust. 1 pkt 11 UoR, który określa ją jako wybrane i stosowane przez jednostkę rozwiązania dopuszczone ustawą, w tym także określone w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości, zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych.
W definicji mamy więc poruszone dwie istotne kwestie związane z PR. Pierwsza, to wybrane i stosowane przez jednostkę rozwiązania. Zapisy w UoR mają dwojaki charakter: jedne rozwiązania wymagają obligatoryjnego stosowania, a drugie to rozwiązania wybrane przez jednostkę spośród dopuszczonych do stosowania przez przepisy. Stąd też w PR muszą być opisane przede wszystkim te drugie, bo ustawa mówi o wybranych i stosowanych rozwiązaniach. Druga kwestia to wymóg, aby przyjęte w PR i stosowane w praktyce rozwiązania zapewniały wymaganą jakość sprawozdań finansowych (dalej SF).
Kiedy możemy stwierdzić, że nasze SF jest właściwe? Generalnie, SF przedstawia sytuację finansowo-majątkową jednostki na dzień bilansowy, stąd też obowiązkiem każdej jednostki...