Prawo członka SM do zaznajomienia się z dokumentami spółdzielni

Prawo spółdzielcze – regulacje ogólne

Ogólną regulację dotyczącą zasad zaznajamiania się z dokumentami spółdzielni, w tym otrzymywania ich odpisów przez członków spółdzielni, zawierają przepisy ustawy Prawo spółdzielcze2. O stosowaniu regulacji zawartych w tych przepisach przesądził SN w wyroku z dnia 3 grudnia 2010 r.3 Stosownie do art. 18 § 2 pkt 3 p.s. członek spółdzielni ma prawo:

• otrzymania odpisu statutu i regulaminów;
• zaznajamiania się z uchwałami organów spółdzielni;
• zaznajamiania się z: protokołami obrad organów spółdzielni, protokołami lustracji, rocznymi sprawozdaniami finansowymi oraz umowami zawieranymi przez spółdzielnię z osobami trzecimi, z zastrzeżeniem jednakże regulacji szczególnej, zawartej w art. 81 ust. 1 u.s.m. Z art. 93 § 2 p.s. wynika natomiast, że członek spółdzielni ma prawo wglądu nie tylko w protokół lustracji, lecz również we wnioski polustracyjne oraz informacje o ich realizacji, a zarząd spółdzielni jest zobowiązany te dokumenty mu udostępnić.

Zwrócić należy jednak uwagę, że wobec własnej regulacji w przepisach u.s.m. – będącej odpowiednikiem art. 18 § 2 pkt 3 p.s. – w doktrynie wskazuje się na wyłączenie stosowania tego przepisu odnośnie do spółdzielni ­mieszkaniowych.

Pozostałe regulacja zawarte w art. 18 p.s., a dokładnie w jego § 3 i 4 będą natomiast stosowane, ponieważ brakuje uregulowania tej materii w u.s.m.

Zgodnie z powyższą regulacją istotą art. 18 § 2 pkt 3 p.s. jest zapewnienie jawności wewnętrznej dokumentów dotyczących spółdzielni, jej działalności i mienia. Jawność ta realizowana jest właśnie przez przydane w komentowanym przepisie określone uprawnienia członkowi spółdzielni, których realizacja ma mu umożliwić zarówno możność zapoznania się (zaznajomienia) z dokumentami wewnętrznymi spółdzielni, jak i otrzymania odpisów dokumentów, których zakres został ściśle określony przez ustawodawcę.

Korelatem uprawnienia członka jest z kolei obowiązek spółdzielni zapewniania temu członkowi tak możliwości zaznajomienia się z dokumentami wymienionymi w art. 18 § 2 pkt 3 p.s., jak też wydania mu ich koniecznych odpisów. Jak wskazuje się w doktrynie4, przewidziane w art. 18 § 2 pkt 3 p.s. prawo do otrzymania odpisu statutu i regulaminów jest jednocześnie związane z przewidzianym w art. 31 p.s. obowiązkiem zarządu wydania każdemu członkowi na jego żądanie odpisu statutu oraz wydanych na jego podstawie regulaminów.

Prawo do zaznajomienia się z doku...